Joga to podstawa

            Kiedy słyszysz hasło „joga”  pewnie od razu na myśl przychodzi Ci ludek zawinięty w chińskie „dż-y” lub inny, siedzący na skale, mruczący dziwak. Takich mitów i wyobrażeń na temat jogi jest wiele. Lubię je rozwiewać! Lubię kiedy ludzie, którzy pojawiają się na zajęciach z ciekawości, są zaskoczeni. Kiedy nadzieja, z którą przychodzą przeradza się w zaufanie. Oni sami zaczynają czuć się lepiej. Komfort ich życia na wielu płaszczyznach się poprawia. Szybko też znika lęk ponieważ zaczynają rozumieć, że umiejętność założenia nogi za głowę to tylko dodatek, nie każdy musi to zrobić, nie każdy chce, ba, nawet nie każdy powinien. 

            Według Piramidy Treningu możemy podzielić swój poziom sprawności fizycznej na trzy obszary składowe, które odpowiednio mają większy bądź mniejszy udział, większe bądź mniejsze znaczenie w fizycznym rozwoju człowieka, czy też w procesie dochodzenia do wymarzonych efektów treningu. Szeroka podstawa piramidy zawiera w sobie „ koordynację nerwowo- mięśniową oraz mobilności i stabilność”. Powyżej znajduje się mniej rozległy obszar, w którym zostały sklasyfikowane „ siła, szybkość, wytrzymałość, zwinność, moc”. Na samym szczycie mamy „skill’sy” czyli takie wyjątkowe umiejętności, „triki”, patenty. 

            Wbrew pozorom to nie te triki są kluczem do sukcesu wielkich sportowców a solidna podstawa, która nie dość, że daje wszechstronność, to dodatkowo minimalizuje ryzyko kontuzji. To w rezultacie daje szansę na wieloletnią karierę, rozwój, czy też po prostu sprawność na długie lata życia. 

            Jaki związek z tym wszystkim ma joga? 

            Uważam, że podobnie jak Judo, które uznawane jest za sport najpełniej budujący podstawę piramidy, joga jest również świetną „dyscypliną” wyjściową, bazową. Nie wchodząc za bardzo w aspekt mentalny jogi, który jest ogromną wartością dodaną, już w kontekście fizyczności joga idealnie przygotowuje organizm do jakiejkolwiek aktywności fizycznej, a także wspaniale z nimi współgra. Z jednej strony w bardzo holistyczny sposób opiekuje się człowiekiem z drugiej wypełnia braki, które powstają w trakcie codziennego funkcjonowania lub wyczynowego treningu, czasem nawet przyjmując wymiar terapeutyczny.

            Z kolejnej strony praktyka jogi hartuje, rzucając adeptowi nowe wyzwania, każąc zbaczać z wytartej, znanej ścieżki, zgodnie z zasadą: „asany ( pozycje jogi), których nie lubisz są tymi, których najbardziej potrzebujesz”.

            Joga bazuje jednak na powtarzalności ruchu, dzięki czemu układ nerwowy uczy się jak aktywizować odpowiednie mięśnie, zapamiętuje ruchy, wyizolowuje pracę mięśni bezpośrednio zaangażowanych w konkretne zadania ruchowe . To sprawia, że mięśnie mogą pracować bardzo precyzyjnie co zwiększa ich wydajność. Prawidłowa technika ruchu, tzw. „trafianie” czy też aktywizowanie w konkretnych asanach, konkretnych partii mięśniowych, to istota wykonywania pozycji jogi. Adept jogi uczy się swojego ciała, uczy się siebie. Podążając za coraz bardziej szczegółowymi wskazówkami, uwrażliwia się. Najpierw widzi, że ma nogę, później zaczyna ją czuć i rzeczywiście ją posiadać, a do tego uświadamia sobie ja nią właściwie zarządzać. 

          Często na lekcjach jogi pojawiają się głosy z sali „o jeju, tyle rzeczy trzeba zrobić na raz!”. Faktycznie, osoby początkujące mając do wykonania kilka ruchów przy jednej asanie po czwartym zapominają już co było na początku. Koordynacja ruchów wymaga wielkiej uważności, skupienia, bycia w ciele. Początkujący to ciało tylko obserwują, dopiero z czasem zaczynają je widzieć, uczą się w nim być i go słuchać. Zaczynają z perspektywy zewnetrznego obserwatora a w trakcie praktyki nabierają umiejętności kierowania wzroku do wewnątrz. Bycie w sobie, to ważny aspekt mistrzostwa, nie tylko w sporcie. Jeśli wiem kim jestem, znam swoje ciało, prowadzę je świadomie to czuje spokój. Jestem „osadzony”, jestem „równy”, niezależnie od okoliczności zewnętrznych. Oczywiście słowo „równy” nie wyklucza progresu, rozwoju. Chodzi o umiejętność długofalowego utrzymania efektów treningu do jakich udało nam się dojść, niezależnie od zewnętrznych okoliczności.

            Oddech, a właściwie prawidłowe dotlenienie mięśni, to kolejny element budowania trwałego sukcesu i wysokiej sprawności. Nie jest to zbyt spektakularny element, jak umiejetność strzelenia gola z przewrotki. Jest to element zwykły, lecz fundamentalny. Mięśnie potrzebują tlenu. Umiejętne zagospodarowanie tlenem i prawidłowy, świadomy sposób oddychania zwiększają wydolność. A wiadomo, że prawidłowa wydolność, to baza. W jodze tuż po praktyce fizycznej znajduje się kolejny stopień, tj.: ćwiczenia oddechowe, pranayama. Pranayama to nauka kontroli i właściwej pracy z oddechem. Wydajny oddech to rownież wydajna i prawidłowa praca serca i układu krążenia a także właściwe dotlenienie mózgu.

            To wszystko Fizjoterapia nazywa „koordynacją nerwowo- mięśniową”. Prawidłowo funkcjonujący mózg, czyli wewnętrzne centrum dowodzenia, to prawidłowa ilość impulsów nerwowych i adekwatna aktywizacja mięśni. Tuż obok, u podstawy piramidy treningu, znajduje się zagadnienie „mobilność i stabilność”. Chciałoby się powiedzieć, że to kwintesencja budowania każdej asany. 

            Asana, z definicji „ pozycja ustawienia ciała, wygodna i stabilna”. Wygodna, to mówiąc kolokwialnie taka, do której ciało nas wpuszcza. Wolna od blokad, napięć, sztywności. Stabilna, bo oparta na aktywizacji mięśni. Największy błąd w myśleniu o praktyce asan polega na tym, iż jest ona kojarzona wyłącznie z rozciąganiem. Otóż nie! Joga to dążenie do równowagi. Nadmierna elastyczność to w jodze słabość, wątłość, rozchwianie. Prawidłowa praktyka musi zawierać w sobie element budowania siły.

            Oczywiście powyższy tekst to tylko skromne ujęcie jogi w kontekście fizyczności. Taki przyziemny tekst, na zachętę. Joga to jednak dużo więcej. To nauka koncentracji, dyscypliny, wewnętrznej siły, wytrwałości, cierpliwości i pokory. To wyzwanie wymagające pełnego zaangażowania, żarliwości, dokładności i pełnego oddania. To wreszcie szkoła, w której ważna jest każda życiowa lekcja.

Zacznijmy wiec z jogi czerpać, przestańmy się jej bać. Do zobaczenia na macie!